RIJKSWATERSTAAT IN FRANKEERSTEMPELS.

De taken en organisatie van Rijkswaterstaat zijn vastgelegd in het Organiek Besluit Rijkswaterstaat (Besluit van 14 januari 1971 tot uitvoering van artikel 5, tweede lid van de Waterstaatswet 1900). Met de komst van de Waterwet komt de Waterstaatswet 1900 te vervallen en daarmee de rechtsgrond voor het Organiek Besluit Rijkswaterstaat. Opvolger van dit besluit is het Instellingsbesluit directoraat-generaal Rijkswaterstaat per 22 december 2009.

Ik heb de bedoeling deze organisatie postaal te beschrijven op deze website; tot 1984 hoefde Rijkswaterstaat als overheidsorganisatie geen frankering op hun post aan te brengen en gold portvrijdom. Vanaf die datum werd bij Rijkswaterstaat ook de frankeermachine gebruikt. Deze rubriek over de Rijkswaterstaatsorganisatie met gebruikmaking van frankeerstempels, komt toevallig ook overeen met het begin van een nieuwe periode in haar geschiedenis van meer dan 200 jaar.

Vanaf 1985 begon de periode van fusies binnen Rijkswaterstaat. De politieke context van de jaren tachtig en negentig dwong Rijkswaterstaat opnieuw tot een heroriëntatie. Het door de regering uitgevoerde bezuinigingsbeleid leidde tot efficiënty-operaties, het afstoten van de ICT-dienst DIV (Dienst Informatie Verwerking) naar de markt en grootschalige overheveling van droge en natte beheersobjecten naar de provincies (1991-1993)

Over de portvrijdom periode verwijs ik u naar mijn link portvrijdom Rijkswaterstaat.

————————————————————————————————————————–

De werkcultuur van Rijkswaterstaat toont vele overeenkomsten met die van het bedrijfsleven: heldere verantwoordelijkheden en een open, toegankelijke organisatiestructuur. Al in 1988 nam Rijkswaterstaat frankeerstempels in gebruik met de tekst “Rijkswaterstaat naar 2000”  en later de frankeerstempel met de tekst “Nieuwe Koers”.

Met de 21e eeuw in aantocht werd daarop reeds ingespeeld. De organisatie is onderverdeeld in het hoofdkantoor (de “hoofddirectie”), tien regionale directies en zes specialistische diensten.

Rijkswaterstaat werkt aan de vlotte en veilige doorstroming van het verkeer, aan een veilig, schoon en gebruikersgericht landelijk watersysteem en aan de bescherming van ons land tegen overstromingen. Daarvoor beheert Rijkswaterstaat het nationale rijkswegennetwerk (3260 km), het rijkswaterwegennetwerk (1686 km) en het landelijke watersysteem (65.250 km2).

———————————————————————–

DE REGIONALE DIENSTEN:

De ruggengraat van Rijkswaterstaat wordt gevormd door de tien regionale directies. Zij zijn verantwoordelijk voor onderhoud, beheer en aanleg van de hoofdinfrastructuur en voor de praktische uitvoering van het beleid. Zij garanderen dat het Ministerie van Verkeer en Waterstaat overal in het land een herkenbaar  aanspreekpunt heeft Bijgestaan door de zes specialistische diensten zijn zij de opdrachtgevers van het grootste deel van de projecten. In die hoedanigheid hebben ze contacten met overheden, belangenverenigingen en het bedrijfsleven.

De tien regionale directies zijn:

Per 1 januari 1994 werden de directies Groningen, Friesland en Drenthe samengevoegd tot de directie Noord-Nederland (MB van 15-12-1993):

Per 1 oktober 1986 werden de directies Bovenrivieren en Gelderland samengevoegd tot de nieuwe directie Gelderland.
Per 1 januari 1994 werden de directies Overijssel en Gelderland samengevoegd tot de directie Oost-Nederland:

 zeven directies voor elk van de overige provincies:

Directie Noord-Holland:

Directie Zuid-Holland:

Op 1 mei 1989 werden de directies Benedenrivieren en Zuid-Holland samengevoegd tot de nieuwe directie Zuid-Holland.

Directie Utrecht:

De directie Flevoland, ingesteld per 1 januari 1989, werd
op 1 januari 1994  gewijzigd in de directie IJsselmeergebied:

Directie Zeeland:

Directie Noord-Brabant

Directie Limburg:

 Directie Noordzee:

Er waren ook nog een tweetal “semi” regionale rivierdirecties.  Per 1 augustus 1933 waren de directies Bovenrivieren en Benedenrivieren ingesteld.

Per 1 oktober 1986 werden de directies Bovenrivieren en Gelderland samengevoegd tot de nieuwe directie Gelderland.
Op 1 mei 1989 werden de directies Benedenrivieren en Zuid-Holland samengevoegd tot de nieuwe directie Zuid-Holland.

————————————————

DE SPECIALISTISCHE DIENSTEN:

De zes specialistische diensten verzorgen de technische en wetenschappelijke ondersteuning van het hoofdkantoor en de tien regionale directies.

De Bouwdienst Rijkswaterstaat, samenvoeging per 1 januari 1991 van de bouwdirecties Bruggen & Sluizen & Stuwen, is het civieltechnisch ingenieursbureau van de overheid.

De Bouwdienst begeleidt de regionale directies bij het ontwerpen en uitbesteden van grotere projecten. Naast enkele beheers- en onderhoudstaken voert de dienst beleidsanalytische studies, milieueffectrapportages en technische audits uit. Bij dit grootste civieltechnische ingenieursbureau van Nederland werken civieltechnici, werktuigbouwkundigen, elektrotechnici, risicoanalisten, bestuurskundigen, sociaal geografen en milieudeskundigen.

De tweede specialistische dienst is het Rijksinstituut voor Kust en Zee, RIKZ voor ingewijden, tot 1994 de dienst Getijdewateren, die weer voortkwam uit de Directie Waterhuishouding en Waterbeweging. Het Rijksinstituut voor Kust en Zee (RIKZ) levert adviezen en gegevens gericht op duurzaam gebruik van estuaria, kust en zee, en bescherming tegen overstroming door de zee. Het RIKZ onderhoudt daartoe de kennis en gegevensinfrastructuur.

De Meetkundige Dienst (MD) levert geografische informatie in de vorm van kaarten, topografische bestanden en modellen, en onderhoudt het nul-niveau voor alle hoogtemetingen in Nederland (het NAP-vlak). De MD adviseert over specialistische zaken zoals geografische informatie-systemen, remote sensing en informatietechnologie.

De dienst adviseert over bijvoorbeeld geografische informatiesystemen, informatica-infrastructuur, plaatsbepaling en het gebruik van satellietbeelden.

De instandhouding van het NAP (Normaal Amsterdams Peil) behoort ook tot haar taak.

Wilt u meer weten over het NAP, klik dan door naar mijn artikel NAP.

Ook is de afdeling Grafische Technieken een onderdeel van de Meetkundige Dienst. Geodeten, landmeters, cartografen, fotogrammeters, informatici en elektrotechnici zijn de specialisten bij deze dienst.

Het beheer van ons zoet water valt onder de verantwoordelijkheid van het Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling, kortweg het RIZA, voorheen Dienst Binnenwateren/RIZA, Zij verricht onderzoek en adviseert op het gebied van integraal (zoet)waterbeheer en het herstel van watersystemen. Ook adviseert het RIZA met betrekking tot vergunningen over lozingen van afvalwater. Hier werken voornamelijk biologen, chemici, fysici, laboranten, procestechnologen, waterloopkundigen en informatici.

De vijfde dienst is de Dienst Weg- en Waterbouwkunde. Voorloper van deze dienst was het Rijkswegenlaboratorium en kreeg bij de operatie-Drieluik een natte poot erbij. Dit kenniscentrum voor milieu en techniek heeft zich gespecialiseerd in onderzoek en advisering op het gebied van waterbouw, grondstoffen en materialen, milieu, technisch en financieel beheer, onderhoud en veiligheid. Bij deze dienst werken behalve weg- en waterbouwkundigen ook civieltechnisch, milieukundigen en materiaalkundigen.

De verkeerskundigen, gedragwetenschappers, economen en bedrijfskundigen van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer, in 1992 omgevormd uit de in 1971 opgerichte Dienst Verkeerskunde, richten zich op één van de speerpunten van het ministerie van Verkeer en Waterstaat: de invulling van het verkeers- en vervoersbeleid. Zij adviseren op het gebied van verkeerstechniek, verkeersveiligheid en verkeersmanagement, maar ook met goederenvervoer en logistiek, openbaar vervoer, milieu en ruimtelijke ordening.

De Dienst Verkeerskunde werd op 1 januari 1993 omgedoopt tot Adviesdienst Verkeer & Vervoer.

——————————-

De specialistische diensten van Rijkswaterstaat zijn per 1 oktober 2007 opnieuw gereorganiseerd en er zijn vijf nieuwe landelijke diensten (Dienst Verkeer en Scheepvaart, Data-ICT-Dienst, Waterdienst, Dienst Infrastructuur (voorheen Bouwdienst) en “Corporate Dienst per 1 januari 2006”) gekomen om de rest van de organisatie met technische en wetenschappelijke kennis te ondersteunen. De kennis wordt gebruikt om beleid voor te bereiden zodat Rijkswaterstaat zijn taken goed kan uitvoeren. Ook het Ministerie van Verkeer en Waterstaat maakt gebruik van deze kennis.

In juni 2011 verscheen het Ondernemingsplan2015 van Rijkswaterstaat (“Eén Rijkswaterstaat, elke dag beter!”).
De doelstelling was een Rijkswaterstaat die sterk aanwezig is in de regio en die bestaat uit evenwichtige, daadkrachtige en toekomstvaste onderdelen. Bovendien leidde de vorming van Landelijke Uitvoering tot een scherper afgebakend takenpakket en kleinere diensten in de regio waardoor opschaling realistisch was. Om die reden werden per 1 april 2013 RWS Zuid-Nederland (bestaande uit de diensten Noord-Brabant en Limburg), RWS Midden-Nederland (bestaande uit de diensten IJsselmeergebied en Utrecht), RWS Zee en Delta (bestaande uit de diensten Zeeland en Noordzee) en RWS Kader Dienst (DVS en Waterdienst) door één HID aangestuurd.
Vóór 1 april 2013 had Rijkswaterstaat tien regionale diensten. Deze voerden vrijwel alle taken van Rijkswaterstaat uit op hun beheersgebied. Daarnaast waren er vijf landelijke diensten, gericht op kennis en kaders (DVS, WD), de realisatie van aanleg en onderhoud (DI), het aanbod van IV-diensten (DID) en ondersteunende dienstverlening (CD). Tot slot maakte de programmadirectie Ruimte voor de Rivier onderdeel uit van de hoofdstructuur.

De nieuwe sturingsprincipes bij Rijkswaterstaat hadden consequenties voor de hoofdstructuur:
– Het bestuur van Rijkswaterstaat stuurt het geheel, De bestuursstaf ondersteunt het Bestuur daarbij;
– De eenheid Water, Verkeer en Leefomgeving (WVL) is verantwoordelijk voor het opstellen, monitoren en bijsturen van de langetermijnvisie van Rijkswaterstaat voor de drie netwerken. WVL staat ook de andere eenheden met adviezen en kaders terzijde;
– De zeven regionale onderdelen zijn elk verantwoordelijk voor een deel van de landelijke Netwerken. Ze werken samen met de collega-beheerders, met andere RWS-onderdelen en met de beleidskern om het netwerk in de regio optimaal te laten renderen;
– De eenheden Grote Projecten en Onderhoud (GPO) en Programma’s, Projecten en Onderhoud (PPO) voeren aanleg- en onderhoudsprojecten uit in heel Nederland. GPO richt zich vooral op de relatie met de markt, PPO op de technische kennis;
– De eenheid Verkeer- en Watermanagement (VWM) is verantwoordelijk voor het dagelijks managen van het water en het verkeer op weg en vaarweg;
– De eenheid Centrale Informatievoorziening (CIV) levert de gegevens en de systemen die nodig zijn binnen Rijkswaterstaat. Hiervoor ontwikkelt en beheert de eenheid de benodigde data, applicaties en de technische infrastructuur;
– De Corporate Dienst (CD) levert een efficiënte bundeling van bedrijfsvoering voor het primaire proces, een bundeling van algemene bedrijfsvoeringstaken, regiefunctie naar inhuur, de tweede lijnsadvisering en corporate kaderstelling en taken. Ook levert de CD adviseurs en ondersteuners voor heel Rijkswaterstaat op het gebied van communicatie, personeelszaken, de financiële administratie en het recht.

Omdat de Rijkswaterstaat tot een andere corporale postverzending is overgegaan, zijn mij geen frankeerstempels van deze diensten bekend.

——————————————————————————

Op 1 mei 1919 werd de Dienst der Zuiderzeewerken (ZZW) (géén onderdeel van Rijkswaterstaat), later de Directie Zuiderzeewerken van Rijkswaterstaat, opgericht en belast met de uitvoering van de waterbouwkundige werken van de afsluiting en gedeeltelijke droogmaking van de Zuiderzee.

De vorming van de provincie Flevoland op 1 januari 1984 en het Kabinetsbesluit (12 september 1986) de Markerwaard “voorlopig niet aan te leggen” betekende dat de organisaties van de directie Zuiderzeewerken (ZZW) en de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders drastisch moesten worden afgeslankt en aangepast. Door overdracht van taken aan gemeenten, waterschap en de provincie, werd per 1 april 1986 de directie ZZW een normale RWS-directie.

———————————-

De overstromingen van 1916 hadden de uitvoering van de Zuiderzeewerken versneld; door de ramp van 1953 was het Nederlandse volk ineens bereid een nog veel groter karwei aan te pakken: afsluiting van de grote zeearmen in zuidwestelijk Nederland.

Met de uitvoering van de Deltawerken werd de Deltadienst opgericht.

De afronding van de Deltawerken leidde tot de opheffing van de Deltadienst (2 oktober 1986). Heeft U interesse in de strijd van Zeeland tegen het water, lees dan het artikel DELTA – WATERWOLF.
De afdeling, die verantwoordelijk was voor de bouw van de Oosterscheldekering, werd – in afgeslankte vorm – de kern van de nieuwe “Hoofdafdeling Waterbouw” binnen de directie Sluizen & Stuwen om uiteindelijk na de fusie met de directie Bruggen op 1 januari 1990 de Bouwdienst Rijkswaterstaat te vormen.
Er kwam in 1986 een ingrijpende herplaatsingoperatie op gang, waarbij ook de directie Noordzee, het Rijkswegenbouwlaboratorium, de Directie Waterhuishouding en Waterbeweging en het RIZA waren betrokken (operatie-Drieluik).

—————————————————-

Sinds 21 december 1978 is binnen Rijkswaterstaat de Stichting Buisleidingenstraat Zuidwest Nederland, een initiatief van de Ministeries van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Financiën en Verkeer en Waterstaat  werkzaam is als beheerder van een leidingstraat incl. de benodigde kunstwerken. Vanaf eind negentiger jaren van de vorige eeuw is deze organisatie ondergebracht bij de directie Noord-Brabant.

—————————————————————————-

Rijkswaterstaat al meer dan 200 jaar

Zoals al beschreven onder de link “Rijkswaterstaat” werd op 24 mei 1798 de Rijkswaterstaat opgericht, zo’n drie jaar nadat de Bataafse Revolutie met Franse steun een einde had gemaakt aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en stadhouder Willem V met zijn gezin naar Engeland was gevlucht. Doel van de dienst, toen nog het “Bureau tot besturing van al hetgeen tot destijds waterstaat betrekkelijk is”, was het brengen van “eenheid in bestiering en verzorging” in waterstaatszaken.

Op 9 juni 1998 schonk PTT-Post aandacht aan het 200-jarig jubileum van Rijkswaterstaat door de uitgifte van twee postzegels met afbeeldingen van de Waal nabij Deest (bescherming tegen het zoete water en van de Oosterschelde met Plompetoren bij het Zeeuwse Koudekerke (bescherming tegen het zoute water).

Voldoende en schoon water

Nederland bestaat voor een groot gedeelte uit water. Rivieren, kanalen, meren en sloten vormen samen met het grondwater een wijdvertakt netwerk. In dit complexe systeem heerst een wankel evenwicht dat bijzonder gevoelig is voor invloeden van buitenaf. Eind  jaren zestig begon men zich langzamerhand af te vragen of er wel genoeg zoet water was (en van voldoende kwaliteit) om ook in de toekomst aan de totale Nederlandse behoefte te voorzien. Deze herbezinning leidde tot de Wet verontreiniging oppervlaktewateren van 13 november 1969, die in werking is getreden op 1 december 1970 (KB van 5 november 1970, Stb 537) en het wettelijk instrument is om verontreinigingen van het oppervlaktewater tegen te gaan en te voorkomen.

Sindsdien is er aan het zuiveren van het oppervlaktewater al meer geld uitgegeven dan aan de totale Deltawerken. De waterschappen hebben een zeer belangrijke taak in de uitvoering van de zuivering van afvalwater.

Bereikbaarheid en benutting

Nederland is het distributieknooppunt van Europa. Miljoenen tonnen goederen, halffabricaten en grondstoffen worden jaarlijks in Rotterdam overgeslagen. En voor een sterk toenemende hoeveelheid passagiers en luchtvracht is Schiphol dé toegangspoort tot Europa. Het vervoer per eigen auto stijgt, evenals het vervoer per trein.

Het goederenvervoer over de weg neemt toe, evenals het vervoer per spoor en over het water. Mobiliteit is van essentieel belang voor onze economie. Een goede infrastructuur eveneens. Rijkswaterstaat is hiervoor mede verantwoordelijk.

De laatste jaren is de druk op de bestaande infrastructurele voorzieningen zo sterk toegenomen dat de mobiliteit ernstig wordt bedreigd. Zozeer zelfs dat de politiek een inhaalslag op infrastructureel gebied noodzakelijk vond. Onder het motto “Samen werken aan bereikbaarheid” {SWAB} zijn miljarden guldens vrijgemaakt om de mobiliteit sterk te verbeteren. Het aanleggen van meer wegen of het verbreden van bestaande wegen is geen afdoende oplossing. Veel meer heil wordt verwacht van specifieke maatregelen om het wegennet beter te benutten, zoals spitsstroken etc.

De slogan van de laatste jaren is “Van A naar Beter”

———————————————————————————————

DE DIENSTKRINGEN:

Een belangrijk dienstonderdeel van de Rijkswaterstaat zijn de dienstkringen, die het beeld bepalen dat de omgeving van Rijkswaterstaat heeft. De dienstkring ontstond in 1884, toen minister J.G. van den Bergh orde wilde scheppen in het uiteenlopende en nooit goed afgebakende werk van de opzichters. De dienstkringen vervullen een sleutelpositie tussen beleid en uitvoering. Hoofdtaak is het zorgen  voor de doorstroming van het verkeer over land en over water, zonder daarbij de leefbaarheid en veiligheid uit het oog te verliezen. Deze, vaak tegenstrijdige, belangen vragen om diplomatie in het overleg met maatschappelijke belangengroeperingen maar ook technisch inzicht om als gesprekspartner van opdrachtnemers op te kunnen treden. De dienstkring is de plaats waar vaak de eerste contacten met de gebruikers van de infrastructuur plaatsvinden en waar theorie en praktijk elkaar in hoog tempo afwisselen.

De dienstkringen werden in de periode vanaf 1985 ook op de schop genomen. Grotere dienstkringen met voldoende personeel zouden de vele taken op het gebied van beheer en onderhoud en bestuurlijke werkzaamheden beter aankunnen, zo was de verwachting. Het aantal dienstkringen daalde geleidelijk van 88 in 1973 naar 42 begin negentiger jaren. Deze grote dienstkringen werden onderverdeeld in rayons, die de werkzaamheden op lokaal niveau verrichten. Bovendien werden nu consequent droge en natte dienstkringen geformeerd, waardoor de expertise ook in dit opzicht werd gebundeld.

In 2004 verscheen het eerste ondernemingsplan van Rijkswaterstaat. Dat was een spoorboekje voor de veranderingen bij Rijkswaterstaat. Goedkoper werken. Luisteren naar de wensen van het publiek. Een goede en betrouwbare opdrachtgever zijn voor marktpartijen. De eigen organisatie op orde hebben. Dit had ook grote gevolgen voor de dienstkringen. Er vond opnieuw een grote schaalvergroting plaats, waarbij ook de Scheepvaartdiensten en de Werktuigkundige Diensten betrokken waren. Zo lagen er voor hen ook kansen voor de toekomst. Vanaf medio 2008 ontstonden zo de wegen- en waterdistricten, de voordeur van de Rijkswaterstaat. In 2009 waren er 19 wegendistricten  en 16 waterdistricten.

Het Ondernemingsplan2015 van Rijkswaterstaat had ook consequenties voor de wegen- en waterdistricten. Vanuit het principe van één Rijkswaterstaat, werden de districten opnieuw ingericht zodat wegen en water gecombineerd zijn. Dit gaf volgens het plan de kans om kennisuitwisseling en synergie tussen werkprocessen voor water en wegen te versterken. Er kwamen zgn. “combidistricten” met een gewijzigd takenpakket.
Op 1 april 2013 werd de nieuwe organisatiestructuur van Rijkswaterstaat vastgesteld, waarbij de combidistricten een “gewone” afdeling werden binnen de Directie Netwerk Management. Deze directie is primair verantwoordelijk voor de regie op het assetmanagement en het deelproces (netwerk)productie. De combi-districten leveren daarnaast een belangrijke bijdrage aan de processen verkeersmanagement, watermanagement, informatievoorziening en – via de crisiscoördinator – aan slagvaardig crisismanagement. De afdeling SLU draagt bij aan aanleg- en onderhoudsprojecten. De Directeur Netwerkmanagement is gedelegeerd opdrachtgever voor realisatie aanleg, onderhoud, operationeel verkeer- en watermanagement en informatievoorziening conform afgesproken scopes en prestatieafspraken.

Rijkswaterstaat wil de publieksvriendelijke overheidsorganisatie zijn. Heeft u een vraag, klacht of een idee voor de weg of vaarweg, dan kan men altijd contact met die dienst opnemen of bel: 0800 – 8002.